جبران خسارت
۶۹ . جبران خسارت وارده به دارایی های ثابت مشهود توسط اشخاص ثالث باید در سود و زیان دوره‌ای که وصول آن محتمل و مبلغ آن به‌گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری می شود، شناسایی گردد.
۶۹ – مکرر. کاهش ارزش یا از بین رفتن دارایی های ثابت مشهود، ادعاهای مربوط یا پرداخت های جبران خسارت توسط اشخاص ثالث و هرگونه خرید یا ساخت بعدی دارایی های جایگزین، رویدادهای اقتصادی جداگانه‌ای هستند و به صورت مجزا طبق این استاندارد و استاندارد حسابداری شماره ۳۲ شناسایی می‌شوند.
برکناری دائمی و واگذاری
۷۰ . یک قلم دارایی ثابت مشهود در زمان واگذاری یا هنگامی که به‌طور دائمی بلا استفاده می شود و هیچ منافع اقتصادی آتی از واگذاری آن انتظار نمی رود، باید از ترازنامه حذف شود.
۷۱ . سود یا زیان ناشی از برکناری یا واگذاری دارایی ثابت مشهود باید در زمان حذف در صورت سود و زیان منظور شود. مگر در رابطه با فروش و اجاره مجدد که رعایت استاندارد حسابداری شماره ۲۱ با عنوان ”حسابداری اجاره‌ها“ الزامی می باشد. سود یا زیان ناشی از واگذاری و برکناری نباید به عنوان درآمد یا هزینه عملیاتی طبقه‌بندی شود.
۷۲ . واگذاری دارایی ثابت مشهود ممکن است به روش های گوناگون (نظیر فروش، اجاره سرمایه‌ای یا اهدا) صورت گیرد. جهت تعیین تاریخ واگذاری دارایی، واحد تجاری از معیارهای شناسایی درآمد حاصل از فروش کالا طبق استاندارد حسابداری شماره ۳ با عنوان درآمد عملیاتی استفاده می کند. برای فروش و اجاره مجدد دارایی های ثابت مشهود استاندارد حسابداری شماره ۲۱ با عنوان حسابداری اجاره‌ها به کار گرفته می شود.
۷۳ . هرگاه براساس اصل شناخت مندرج در بند ۶، واحد تجاری بهای جایگزینی اجزای یک دارایی ثابت مشهود را به مبلغ دفتری آن قلم اضافه کند، صرف‌نظر از اینکه اجزا به صورت جداگانه مستهلک شده‌اند یا خیر، مبلغ دفتری اجزای جایگزین شده را از حساب ها حذف می کند. چنانچه تعیین مبلغ جایگزین شده برای واحد تجاری عملی نباشد، مخارج جایگزینی می تواند به عنوان شاخصی از بهای تمام شده اجزای جایگزین شده در زمان تحصیل یا ساخت آن به کار گرفته شود.
۷۴ . سود یا زیان ناشی از حذف یک دارایی ثابت مشهود باید معادل تفاوت بین عواید خالص ناشی از واگذاری دارایی و مبلغ دفتری آن تعیین شود.
۷۵ . مابه‌ازای دریافتی یا دریافتنی بابت واگذاری دارایی ثابت مشهود، در ابتدا به ارزش منصفانه شناسایی می شود. چنانچه پرداخت بابت آن قلم به دوره‌های آتی موکول شود، مابه‌ازای دریافتنی معادل قیمت نقدی آن شناسایی می شود. تفاوت بین مبلغ اسمی مابه‌ازای دریافتنی و معادل قیمت نقدی دارایی که منعکس‌کننده بازده مؤثر مبلغ دریافتنی است، متناسب با گذشت زمان و باتوجه به مانده اصل طلب و نرخ بازده مؤثر به‌عنوان درآمد سود تضمین شده (غیر عملیاتی) شناسایی می شود.
۷۶ . حذف شده است.
افشا
۷۷ . موارد زیر باید برای هرطبقه از دارایی های ثابت مشهود در صورت های مالی افشا شود:
الف. مبانی اندازه‌گیری مورد استفاده جهت تعیین ناخالص مبلغ دفتری ،
ب . روش های استهلاک مورد استفاده،
ج . عمر مفید یا نرخ های استهلاک مورد استفاده،
د . ناخالص مبلغ دفتری ، کاهش ارزش انباشته و استهلاک انباشته در ابتدا و انتهای دوره،
ﻫ . صورت تطبیق مبلغ دفتری در ابتدا و انتهای دوره به گونه‌ای که موارد زیر را نشان دهد:
- اضافات،
- فروش، سایر واگذاری ها، دارایی های برکنار شده و دارایی هایی که طبق استاندارد حسابداری شماره ۳۱ با عنوان ”دارایی های غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده“ به طور مستقل یا در قالب یک مجموعه واحد، به عنوان نگهداری شده برای فروش طبقه‌بندی شده است،
- تحصیل دارایی از طریق ترکیب واحدهای تجاری،
- افزایش یا کاهش ناشی از تجدید ارزیابی مطابق بندهای ۳۹ و ۴۰ و زیان های کاهش ارزش شناسایی شده یا برگشت شده به طور مستقیم در حقوق صاحبان سهام طبق استاندارد حسابداری شماره ۳۲ با عنوان ”کاهش ارزش دارایی ها“ ،
- زیان های کاهش ارزش شناسایی شده در سود و زیان طبق استاندارد حسابداری شماره ۳۲ با عنوان ”کاهش ارزش دارایی ها“ ،
- برگشت زیان های کاهش ارزش شناسایی شده در سود و زیان طبق استاندارد حسابداری شماره ۳۲ با عنوان ”کاهش ارزش دارایی ها“ ،
- استهلاک دوره،
- خالص‌‌تفاوت های ارزی ناشی از تسعیر صورت های مالی یک واحد مستقل خارجی،
- سایر تغییرات.
۷۷ – مکرر. علاوه بر اطلاعات مندرج در بند ۷۷ (ﻫ)، واحد تجاری طبق استاندارد حسابداری شماره ۳۲ با عنوان کاهش ارزش دارایی ها، اطلاعات دارایی ثابت مشهودی را که دچار کاهش ارزش شده است افشا می‌کند.
۷۸ . در صورت های مالی همچنین باید موارد زیر افشا گردد:
الف. وجود و میزان محدودیت در رابطه با مالکیت دارایی ها و نیز دارایی هایی که وثیقه بدهی هاست،
ب . مخارج منظور شده به حساب دارایی های در جریان ساخت طی دوره،
ج . مبلغ تعهدات قراردادی مربوط به تحصیل دارایی های ثابت مشهود،
د . مبلغ جبران شده توسط اشخاص ثالث بابت خسارت های وارده به دارایی های ثابت مشهود که در سود و زیان منظور گردیده اما بطور جداگانه در متن صورت سود و زیان افشا نشده است.
ﻫ . مانـده دارایی های ثابت مشهود در جریان ساخت در راه، نگهداری شده در انبار و نیز پیش پرداخت های سرمایه‌ای در انتها و ابتدای دوره.
۷۹ . انتخاب روش استهلاک و برآورد عمر مفید دارایی ها موضوعی قضاوتی است. بنابراین افشای روش های به کار گرفته شده و عمر مفید برآوردی یا نرخ های استهلاک، اطلاعاتی را دراختیار استفاده‌کنندگان صورت های مالی قرار می دهد تا آنها بتوانند رویه‌های اتخاذ شده توسط مدیریت را بررسی و با سایر واحدهای تجاری مقایسه نمایند. به همین دلیل، افشای استهلاک دوره اعم از اینکه در سود و زیان دوره یا بهای تمام شده سایر دارایی ها شناسایی شود و نیز استهلاک انباشته در پایان دوره ضروری است.
۷۹ـ مکرر. سایر اطلاعات مربوط به دارایی های زیستی مولد مربوط به فعالیت های کشاورزی باید طبق استاندارد حسابداری شماره ۲۶ با عنوان ”فعالیت های کشاورزی“ افشا شود.
۸۰ . یک واحد تجاری، ماهیت و اثر تغییرات با اهمیت در برآوردهای حسابداری بر دوره جاری و دوره‌های آتی را طبق استاندارد حسابداری شماره ۶ با عنوان گزارش عملکرد مالی افشا می کند. چنین افشایی ممکن است از تغییر در برآوردهایی ناشی شود که به موارد زیر مربوط است:
الف. مخارج برآوردی، پیاده‌سازی، برچیدن یا بازسازی دارایی ثابت مشهود،
ب . عمر مفید، و
ج . روش استهلاک.
۸۱ . چنانچه دارایی ثابت مشهود به مبلغ تجدید ارزیابی انعکاس یابد، موارد زیر باید افشا شود:
الف. تاریخ مؤثر تجدید ارزیابی،
ب . استفاده از ارزیاب مستقل یا ارزیاب داخلی واحد تجاری،
ج . روش ها و مفروضات با اهمیت به کار رفته در برآورد ارزش منصفانه،
د . میزان استفاده از قیمت ها در بازار فعال یا معاملات حقیقی اخیر، یا انجام برآورد یا به کارگیری سایر روش های ارزش‌گذاری برای تعیین ارزش منصفانه،
ﻫ . مبلغ دفتری هر طبقه از دارایی ها براساس روش بهای تمام شده با فرض عدم تجدید ارزیابی،
و . مازاد تجدید ارزیابی شامل تغییرات طی دوره و ذکر محدودیت تقسیم آن بین صاحبان سرمایه،
ز . دوره تناوب تجدید ارزیابی به تفکیک هرطبقه از دارایی ها.
۸۲ . استفاده‌کنندگان صورت های مالی ممکن است اطلاعات زیر را در رابطه با نیازهایشان مربوط تلقی کنند. بنابراین افشای این مبالغ توسط واحد تجاری توصیه می شود:
الف. مبلغ دفتری دارایی هایی که به‌طور موقت بلااستفاده مانده است،
ب . ناخالص مبلغ دفتری دارایی های کاملاً مستهلک شده که هنوز مورد استفاده است،
ج . مبلغ دفتری دارایی های برکنار شده‌ای که طبق استاندارد حسابداری شماره ۳۱ با عنوان دارایی های غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده به عنوان نگهداری شده برای فروش طبقه‌بندی نشده است،
د . درصورت استفاده از روش بهای تمام شده، ارزش منصفانه دارایی های ثابت مشهودی که به‌طور قابل ملاحظه‌ای با مبلغ دفتری آن متفاوت باشد.
تاریخ اجرا
۸۳ . الزامات این استاندارد در مورد کلیه صورت های مالی که دوره مالی آنها از تاریخ ۱/۱/۱۳۸۶ و بعد از آن شروع می شود، لازم‌الاجراست.
مطابقت با استانداردهای بین‌المللی حسابداری
۸۴ . با اجرای الزامات این استاندارد، مفاد استاندارد بین‌المللی حسابداری شماره ۱۶ با عنوان ” املاک، ماشین‌آلات و تجهیزات“ ، به‌استثنای تجدیدنظر در برآورد ارزش باقیمانده دارایی، نیز رعایت می شود.
پیوست
مبانی نتیجه‌گیری
این پیوست بخشی از الزامات استاندارد حسابداری شماره ۱۱ را تشکیل نمی دهد.
معاوضه دارایی ها
(۱) در استاندارد قبلی بنابه دلایل زیر در معاوضه دارایی های مشابه سود یا زیان شناسایی نمی شد:
(الف) فرایند کسب سود کامل نشده است،
(ب) معاوضه دارایی های مشابه، رویدادی با محتوای تجاری نیست که بتوان برمبنای آن سود یا زیان شناسایی کرد، و
(ج) مجاز کردن شناسایی سود برای این گونه معاملات، در مواردی که دارایی ها فاقد قیمت بازار قابل اتکاست، زمینه دستکاری صورت های مالی را فراهم می کند.
(۲) این رویکرد باعث پیدایش معضل تشخیص مشابه یا غیرمشابه بودن دارایی ها گردید. لذا این نوع تفکیک باتوجه به دلایل زیر در استاندارد جدید حذف گردید:
(الف) شناسایی درآمد ناشی از معاوضه دارایی ها برمبنای مفاهیم نظری گزارشگری مالی به مشابه یا غیرمشابه بودن دارایی ارتباطی ندارد،
(ب) درآمد لزوماً پس از تکمیل فرایند کسب سود، تحصیل نمی شود، ضمن اینکه تعیین مقطع تکمیل فرایند کسب سود متکی به قضاوت و اختیاری است،
(ج) شناسایی سود نمی تواند به تاریخی بعد از تاریخ معاوضه موکول شود،
( د ) حذف مبلغ دفتری دارایی واگذار شده و جایگزین کردن آن با ارزش منصفانه دارایی تحصیل شده، ثبات رویه در اندازه‌گیری دارایی های تحصیل شده را افزایش می دهد.
تجدید نظر در ارزش باقی مانده
(۳) براساس استاندارد بین‌المللی حسابداری شماره ۱۶، تجدید نظر در ارزش باقی مانده لازم است. چنانچه ارزش باقی مانده یک دارایی با مبلغ دفتری آن برابر شود، فرایند مستهلک کردن دارایی متوقف می شود. کمیته تدوین استانداردهای حسابداری باتوجه به مشکلات تعیین ارزش باقی مانده در هر دوره مالی و احتمال دستکاری هزینه استهلاک، تجدیدنظر در ارزش باقی مانده دارایی را نپذیرفت و در نتیجه مبلغ استهلاک‌پذیر باید بر مبنای ارزش باقی مانده برآورد شده در زمان تحصیل تعیین شود.
بازرسی های عمده
(۴) مخارج بازرسی های عمده در زمان وقوع در صورت احراز شرایط شناخت به بهای تمام شده دارایی اضافه می شود. شناسایی ذخیره برای این‌گونه مخارج به موازات استفاده از دارایی صحیح نیست، زیرا واحد تجاری قبل از وقوع این مخارج، تعهد فعلی از این بابت ندارد؛ برای مثال می تواند با کنار گذاشتن یا فروش دارایی از تحمل این مخارج خودداری کند. به همین دلیل شناسایی ذخیره برای چنین مخارجی قبل از زمان وقوع مجاز نیست و در زمان وقوع اگر شرایط شناخت دارایی را احراز کند به بهای تمام شده دارایی اضافه می شود.
مازاد تجدید ارزیابی
(۵) از آنجا که کاربرد روش تجدید ارزیابی توسط برخی واحدهای تجاری موجب می گردد این واحدهای تجـاری در مقایسـه با واحدهایی که از روش تجدیـد ارزیابی استفـاده نکرده‌اند، سودآوری کمتری نشان دهند و نیز این امر که کاهش سود در اثر تجدید ارزیابی به نوعی، انحراف از نظام بهای تمام شده تاریخی است، لذا معادل استهلاک اضافی که در اثر تجدید ارزیابی در حساب ها منظور شده است، از حساب مازاد تجدید ارزیابی خارج و مستقیماً به حساب سود (زیان) انباشته منظور می شود تا بدین ترتیب سود قابل تخصیص تحت تأثیر تجدید ارزیابی قرار نگیرد. بنابراین ضمن حفظ نظام بهای تمام شده تاریخی مبتنی بر مفهوم نگهداشت سرمایه مالی اسمی، اطلاعات مفیدی در رابطه با میزان سود قابل تخصیص از محل دارایی های تجدید ارزیابی شده در اختیار استفاده‌کنندگان صورت های مالی قرار می گیرد تا امکان اتخاذ تصمیم مقتضی نسبت به تقسیم سود یا نگهداشت آن از طریق انتقال به سرمایه یا اندوخته‌های اختیاری فراهم گردد.
اطلاعات این نوشته
شما میتوانید در صورت تمایل این پست را در شبکه های اجتماعی خود بازنشر دهید .
