هدف
۱ . هدف این استاندارد، تجویز نحوه حسابداری دارایی های ثابت مشهود است تا استفاده‌کنندگان صورت های مالی بتوانند اطلاعات مربوط به سرمایه‌گذاری واحد گزارشگر در این دارایی ها و تغییرات آن را تشخیص دهند. موضوعات اصلی در حسابداری دارایی های ثابت مشهود عبارت از شناخت دارایی، تعیین مبلغ دفتری آن و شناخت هزینه استهلاک و زیان کاهش ارزش دارایی است.
دامنه کاربرد
۲ . این استاندارد باید برای حسابداری تمام دارایی های ثابت مشهود به کار گرفته شود، مگر این که:
الف. به موجب استانداردی دیگر، نحوه حسابداری متفاوتی مجاز یا الزامی شده باشد؛
ب . دارایی های مورد نظر، مرتبط با میراث ملی باشد. با این وجود، الزامات افشای مندرج در بندهای ۸۱، ۸۲ و ۸۵ در مورد دارایی های میراث ملی شناسایی شده کاربرد دارد.
۳ . این استاندارد برای موارد زیر کاربرد ندارد:
الف. دارایی های زیستی مولد مرتبط با فعالیت های کشاورزی؛
ب . حق امتیاز معادن، ذخایر مواد معدنی مانند نفت و گاز طبیعی و منابع مشابهی که احیا شونده نیست.
با این حال، این استاندارد برای دارایی های ثابت مشهود مورد استفاده در توسعه یا نگهداری دارایی های مندرج در بندهای ” الف“ و ” ب“ کاربرد دارد.
۴ . سایر استانداردها ممکن است شناخت یک دارایی ثابت مشهود را برمبنای رویکردی متفاوت با این استاندارد الزامی نماید. برای مثال استاندارد حسابداری اجاره‌ها، واحد گزارشگر را ملزم می کند که شناخت یک دارایی ثابت مشهود مورد اجاره را برمبنای انتقال مخاطرات و مزایا ارزیابی کند. با این حال در چنین مواردی سایر جنبه‌های حسابداری این دارایی ها ازجمله استهلاک، توسط این استاندارد مقرر شده است.
دارایی های میراث ملی
۵ . این استاندارد واحد گزارشگر را به شناسایی دارایی های میراث ملی که به نحوی متفاوت تعریف و معیارهای شناخت دارایی های ثابت مشهود را احراز می‌کند، ملزم نمی‌نماید. چنانچه واحـد گزارشگر دارایی های میراث ملی را شناسایی کند، باید الزامات افشای این استاندارد را به کار گیرد، اما ملزم به رعایت الزامات اندازه‌گیری این استاندارد نیست.
۶ . برخی دارایی ها به دلیل اهمیت فرهنگی، محیطی یا تاریخی آنها به عنوان دارایی میراث ملی شناخته می‌شوند. از جمله این دارایی ها می‌توان به بناها و آثار تاریخی، اماکن باستانی، مناطق حفاظت شده و آثار هنری اشاره کرد. اغلب، دارایی های میراث ملی دارای ویژگی های خاصی از جمله موارد زیر هستند:
الف. احتمال نمی‌رود که ارزش فرهنگی، محیطی، آموزشی و تاریخی آنها را بتوان صرفاً در قالب مبالغ پولی مبتنی بر قیمت بازار بیان کرد؛
ب . اغلب برای فروش آنها، محدودیت ها یا ممنوعیت های شدید قانونی یا کیفری وجود دارد؛
پ . اغلب آنها قابلیت جایگزینی ندارند و امکان دارد ارزش آنها طی زمان افزایش یابد؛ حتی اگر کیفیت فیزیکی آنها کاهش یافته باشد؛
ت . برآورد عمر مفید آنها غالباً دشوار است؛
ث . به ندرت با هدف ایجاد جریان های نقدی ورودی نگهداری می‌شوند.
۷ . برخی دارایی های میراث ملی دارای منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی نیز هستند. برای مثال، یک بنای تاریخی که به عنوان دفتر اداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در چنین مواردی می‌توان آنها را برمبنایی مشابه با سایر اقلام دارایی های ثابت مشهود شناسایی و اندازه‌گیری کرد.
تعاریف
۸ . اصطلاحات ذیل در این استاندارد با معانی مشخص زیر به کار رفته است :
• ارزش اقتصادی : ارزش فعلی خالص جریان های نقدی آتی یا خالص ارزش خدمات ناشی از کاربرد مستمر دارایی ازجمله جریان های نقدی ناشی از واگذاری نهایی آن یا مبلغ مورد انتظار برای تسویه یک بدهی.
• ارزش باقی مانده : مبلغ برآوردی که واحد گزارشگر در حال حاضر می تواند از واگذاری دارایی پس از کسر مخارج برآوردی واگذاری بدست آورد، با این فرض که دارایی در وضعیت متصور در پایان عمر مفید باشد.
• ارزش منصفانه: مبلغی است که خریداری مطلع و مایل و فروشنده‌ای مطلع و مایل می‌توانند در معامله‌ای حقیقی و در شرایط عادی، یک دارایی را در ازای مبلغ مزبور با یکدیگر مبادله کنند.
• استهلاک : تخصیص سیستماتیک مبلغ استهلاک‌پذیر یک دارایی طی عمر مفید آن.
• خالص ارزش فروش : مبلغ وجه نقد یا معادل آن که از طریق فروش دارایی در شرایط عادی و پس از کسر کلیه هزینه‌های مرتبط با فروش حاصل می شود.
• دارایی ثابت مشهود: به دارایی مشهودی اطلاق می شود که:
الف. به منظور استفاده در تولید یا عرضه کالاها یا خدمات، اجاره به دیگران یا برای مقاصد اداری توسط واحد گزارشگر نگهداری می شود؛
ب . انتظار می رود بیش از یک دوره مالی مورد استفاده قرار گیرد.
• زیان کاهش ارزش : مازاد مبلغ دفتری یک دارایی نسبت به مبلغ بازیافتنی آن.
• طبقه دارایی های ثابت مشهود: گروهی از دارایی ها که دارای ماهیت یا کارکرد مشابه در عملیات واحـد گزارشگر است و در صورت های مالی به عنوان یک قلم جداگانه نشان داده می‌شود.
• عمر مفید: عبارت است از :
الف. مدت زمانی که انتظار می رود دارایی مورد استفاده واحد گزارشگر قرار گیرد؛
ب . تعداد تولید یا واحدهای مقداری مشابه که انتظار می رود در فرایند استفاده از دارایی توسط واحد گزارشگر تحصیل شود.
• مبلغ استهلاک‌پذیر : بهای تمام شده دارایی یا سایر مبالغ جایگزین بهای تمام شده پس از کسر ارزش باقی مانده آن.
• مبلغ بازیافتنی: خالص ارزش فروش یا ارزش اقتصادی یک دارایی، هر کدام که بیشتر است.
• مبلغ دفتری: مبلغی که دارایی پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته مربوط، به آن مبلغ در صورت وضعیت مالی منعکس می‌شود.
شناخت
۹ . مخارج مرتبط با یک قلم دارایی ثابت مشهود، تنها زمانی به عنوان دارایی شناسایی می شود که:
الف. جریان منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی مرتبط با دارایی به درون واحـد گزارشگر محتمل باشد،
ب . بهای تمام شده یا ارزش منصفانه دارایی به گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری باشد.
۱۰ . قطعات یدکی و ابزار تعمیراتی معمولاً به عنوان موجودی محسوب و در زمان مصرف به عنوان هزینه شناسایی می شود. با این حال، قطعات عمده آماده جایگزینی، در صورتی که انتظار رود بیش از یک دوره مالی مورد استفاده واحد گزارشگر واقع شود، به عنوان دارایی ثابت مشهود محسوب می شود. همچنین، هرگاه قطعات یدکی و ابزار تعمیراتی را تنها بتوان در ارتباط با یک قلم دارایی ثابت مشهود به کار گرفت این اقلام به عنوان دارایی ثابت مشهود محسوب و طی مدتی که از عمر مفید دارایی مربوط تجاوز نکند، مستهلک می شود.
۱۱ . این استاندارد معیاری برای تفکیک یا تجمیع اجزای تشکیل‌دهنده یک قلم دارایی ثابت مشهود، تجویز نمی کند. بنابراین، به کارگیری معیارهای شناخت در وضعیت های خاص واحد گزارشگر مستلزم انجام قضاوت است. تجمیع اقلام جداگانه کم‌اهمیت مثل قالب ها و ابزارها و اعمال معیارهای فوق نسبت به مجموع ارزش آنها ممکن است مناسب باشد.
۱۲ . واحد گزارشگر براساس معیارهای شناخت، تمام مخارج دارایی های ثابت مشهود را در زمان تحمل ارزیابی می کند. این مخارج شامل مخارج تحمل شده جهت تحصیل یا ساخت دارایی های ثابت مشهود و همچنین مخارج بعدی بابت اضافات، جایگزینی اجزا یا تعمیرات آن، به نحوی که موجب افزایش عمر مفید یا بازدهی آن گردد، می‌باشد.
۱۳ . تجهیزات نظامی، معمولاً واجد شرایط تعریف دارایی های ثابت مشهود هستند و طبق الزامات این استاندارد، باید به عنوان دارایی شناسایی شوند.
۱۴ . دارایی های ثابت مشهود ممکن است برای مقاصد زیست‌محیطی یا ایمنی تحصیل شود. اگرچه تحصیل این دارایی ها، منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی هیچ یک از اقلام مشخص دارایی های ثابت مشهود موجود را به طور مستقیم افزایش نمی دهد، اما ممکن است برای تحصیل منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی سایر دارایی های واحد گزارشگر ضروری باشد. در این حالت، این دارایی ها واجد شرایط شناخت است، زیرا تحصیل آن، واحد گزارشگر را قادر می سازد منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی که از دارایی های مربوط کسب می کند بیشتر از حالتی باشد که این دارایی ها تحصیل نشده است. برای مثال، یک بیمارستان ممکن است در اجرای مقررات ایمنی در برابر آتش‌سوزی، ملزم به نصب دستگاه های جدیدی برای اطفای حریق شود. این دستگاه ها به عنوان دارایی شناسایی می شود، زیرا اداره بیمارستان بدون آنها ممکن نخواهد بود.
دارایی های زیربنایی
۱۵ . دارایی های زیربنایی معمولاً دارای ویژگی های زیر هستند:
الف. موجب تقویت زیرساخت های اقتصادی و تولیدی کشور می‌شوند؛
ب . بخشی از یک سیستم یا شبکه هستند؛
پ . دارای ماهیت خاصی هستند به گونه‌ای که برای آنها موارد استفاده جایگزین وجود ندارد؛
ت . غیرمنقول هستند؛
ث . محدودیت هایی در خصوص واگذاری آنها وجود دارد.
دارایی های زیربنایی واجد شرایط تعریف دارایی های ثابت مشهود هستند و باید طبق این استاندارد با آنها برخورد شود. از جمله این دارایی ها می‌توان به شبکه راهها، آب و فاضلاب، تأمین برق و نیرو و ارتباطات اشاره کرد.
مخارج بعدی
۱۶ . مخارج بعدی مرتبط با دارایی ثابت مشهود تنها زمانی به مبلغ دفتری دارایی اضافه می شود که مخارج انجام شده موجب بهبود وضعیت دارایی در مقایسه با استاندارد عملکرد ارزیابی شده اولیه آن گردد، به‌گونه‌ای که شواهد کافی مبنی بر وقوع جریان منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی ناشی از این مخارج به درون واحد گزارشگر وجود داشته باشد.
۱۷ . براساس معیارهای شناخت مندرج در بند ۹، مخارج روزمره تعمیر و نگهداری دارایی های ثابت مشهود که به منظور حفظ وضعیت دارایی در مقایسه با استاندارد عملکرد ارزیابی شده اولیه آن انجام می شود، معمولاً در زمان وقوع، به عنوان هزینه شناسایی می گردد. برای مثال، مخارج نگهداری یا بازدید کلی و لکه‌گیری جاده‌ها معمولاً به این دلیل که موجب حفظ و نه افزایش استاندارد عملکرد ارزیابی شده اولیه دارایی می گردد، هزینه محسوب می شود.
۱۸ . اجزای عمده برخی از اقلام دارایی ثابت مشهود ممکن است مستلزم جایگزینی در فواصل منظم باشد. برای نمونه، ممکن است اجزای یک هواپیما از قبیل صندلی ها در طول عمر مفید هواپیما چندین بار نیاز به جایگزینی داشته باشد. همچنین ممکن است برخی اجزای ساختمان از قبیل دیوارهای آن مستلزم جایگزینی در دوره بلندمدت‌تری باشد. واحد گزارشگر مخارج اجزای جایگزین شده چنین دارایی های ثابتی را در زمان تحمل، چنانچه حائز معیارهای شناخت طبق بند ۹ باشد، در مبلغ دفتری دارایی مربوط منظور می کند. مبلغ دفتری قبلی اجزای جایگزین شده از حساب ها حذف می شود.
۱۹ . در پاره‌ای موارد، ادامه کارکرد یک قلم دارایی ثابت مشهود (مانند هواپیما) ممکن است مستلزم انجام بازرسی های عمده به منظور رفع نواقص باشد اعم از اینکه نیاز به جایگزینی قطعات باشد یا نباشد. به شرط احراز معیارهای شناخت، مخارج هر بازرسی عمده در زمان انجام آن به مبلغ دفتری دارایی منظور می شود. هرگونه مبلغ دفتری باقی مانده از بابت مخارج بازرسی قبلی (جدای از قطعات) از حساب ها حذف می شود.
اندازه‌گیری در زمان شناخت
۲۰ . یک قلم دارایی ثابت مشهود که واجد شرایط شناخت به عنوان دارایی باشد، باید به بهای تمام شده اندازه‌گیری شود.
۲۱ . در مواردی که یک دارایی از طریق عملیات غیرمبادله‌ای تحصیل می‌شود، باید به ارزش منصفانه در تاریخ تحصیل اندازه‌گیری شود.
۲۲ . ممکن است یک قلم دارایی ثابت مشهود از طریق عملیات غیرمبادله‌ای (موضوع استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره ۳ با عنوان درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای) تحصیل شود. برای نمونه، ممکن است زمینی بدون دریافت مابه‌ازا یا مابه‌ازای ناچیز جهت احداث پارک یا جاده به واحـد گزارشگر اهدا شود. در این شرایط، بهای تمام شده دارایی مذکور معادل ارزش منصفانه آن در تاریخ تحصیل است.
اجزای بهای تمام شده
۲۳ . بهای تمام شده یک قلم دارایی ثابت مشهود شامل موارد زیر است:
الف. قیمت خرید، شامل عوارض گمرکی و مالیات های غیر قابل استرداد خرید، پس از کسر تخفیفات تجاری؛
ب . هرگونه مخارج مرتبط که برای رساندن دارایی به وضعیت قابل‌بهره‌برداری تحمل می شود؛
پ . برآورد اولیه مخارج پیاده‌سازی و برچیدن دارایی و بازسازی محل آن از بابت تعهدی که در زمان تحصیل دارایی یا در نتیجه استفاده از دارایی خاص برای مقاصدی غیر از تولید کالا (برای مثال بازسازی زمین مورد استفاده جهت استخراج مواد معدنی به حالت اولیه در پایان فعالیت) طی آن دوره، تقبل می شود. با توجه به اینکه چنین مخارجی در آینده واقع می‌شود، تعهد مرتبط با آن باید براساس ارزش فعلی مخارج در زمان تحصیل دارایی شناسایی شود.
۲۴ . موارد زیر نمونه‌هایی از مخارجی است که قابل انتساب به دارایی است:
الف. هزینه حقوق و مزایای کارکنانی که به طور مستقیم در ساخت دارایی ثابت مشهود مشارکت داشته‌اند؛
ب . مخارج آماده‌سازی محل نصب؛
پ . مخارج حمل و نقل اولیه؛
ت . مخارج نصب و مونتاژ؛
ث . مخارج تولید آزمایشی دارایی، پس از کسر خالص عواید حاصل از فروش اقلام تولید شده (نظیرنمونه‌های تولید شده هنگام آزمایش تجهیزات)؛
ج . حق‌الزحمه خدمات فنی و حرفه‌ای؛
چ . مخارج سربار عمومی مرتبط با رساندن دارایی به وضعیت قابل بهره‌برداری مانند حقوق مدیر پروژه‌های سرمایه‌ای.
۲۵ . موارد زیر نمونه مخارجی است که در بهای تمام شده دارایی های ثابت مشهود منظور نمی شود:
الف. مخارج مراسم افتتاح؛
ب . مخارج معرفی کالا یا خدمات جدید(شامل مخارج تبلیغات و آگهی)؛
پ . مخارج آموزش کارکنان در شروع فعالیت؛
ت . مخارج اداری؛
ث . سایر مخارج سربار عمومی غیرمرتبط با رساندن دارایی به وضعیت قابل بهره‌برداری.
۲۶ . شناسایی مخارج در مبلغ دفتری دارایی ثابت مشهود زمانی متوقف می شود که دارایی به وضعیت و شرایط لازم برای بهره‌برداری رسیده باشد. بنابراین مخارج تحمل شده از بابت استفاده یا جابجایی یک دارایی ثابت مشهود به مبلغ دفتری آن افزوده نمی شود. نمونه این مخارج به‌شرح مندرج در صفحه بعد است:
الف. مخارج تحمل شده برای یک دارایی ثابت مشهود که علیرغم آماده بودن برای بهره‌برداری، هنوز مورد استفاده قرار نگرفته است یا در سطحی پایین‌تر از ظرفیت کامل فعالیت می کند؛
ب . زیان های عملیاتی اولیه که قبل از رسیدن به سطح عملکرد برنامه‌ریزی شده دارایی تحمل می گردد؛
پ . مخارج جابه جایی یا تجدید سازمان تمام یا بخشی از عملیات واحد گزارشگر.
۲۷ . برخی عملیات در رابطه با ساخت یا توسعه یک دارایی ثابت مشهود صورت می گیرد، اما برای رساندن آن به وضعیت قابل بهره‌برداری ضروری نیست. این عملیات متفرقه ممکن است قبل از فعالیت های دوره ساخت یا توسعه یا حین انجام آنها صورت گیرد. به عنوان مثال، ممکن است قبل از شروع عملیات ساختمانی، از محوطه به عنوان پارکینگ جهت کسب درآمد استفاده شود. از آنجا که انجام چنین عملیاتی برای رساندن دارایی به وضعیت قابل بهره‌برداری ضروری نیست، درآمد و هزینه مربوط به آن در صورت تغییرات در وضعیت مالی، شناسایی و در سرفصل های درآمد و هزینه مربوط منعکس می شود.
۲۸ . در تعیین بهای تمام شده دارایی هایی که توسط واحـد گزارشگر ساخته می شود، همان قواعدی به کارگرفته می شود که در رابطه با دارایی های تحصیل‌شده اعمال می گردد. هرگاه واحد گزارشگر یکی از دارایی هایی را که در روال عادی عملیات تولید می کند، به‌عنوان دارایی ثابت مشهود مورد استفاده قرار دهد، بهای تمام شده آن معمولاً مشابه بهای تمام شده دارایی های تولید شده جهت فروش، محاسبه می شود (به استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره ۶ با عنوان موجودی ها مراجعه شود). به‌گونه‌ای مشابه، مخارج غیرعادی مربوط به مواد، دستمزد و سایر منابع تلف شده که در رابطه با ساخت یک دارایی توسط واحـد گزارشگر تحمل می شود، قابل احتساب در بهای تمام شده آن دارایی نخواهد بود. در ارتباط با احتساب مخارج تأمین مالی در بهای تمام شده دارایی های ثابت مشهود ساخته شده توسط واحـد گزارشگر، معیارهای مربوط در استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره ۹ با عنوان مخارج تأمین مالی بیان شده است.
اندازه‌گیری بهای تمام شده
۲۹ . بهای تمام شده دارایی ثابت مشهود معادل قیمت نقدی و در مورد اقلام مورد اشاره در بند ۲۱، ارزش منصفانه آن در تاریخ شناخت است. چنانچه مابه‌ازای یک قلم دارایی ثابت مشهود در مدتی بیش از شرایط معمول خرید اعتباری پرداخت شود، تفاوت بین قیمت نقدی و مجموع مبالغ پرداختی طی دوره اعتبار به عنوان هزینه تأمین مالی شناسایی می شود، مگر این که چنین هزینه‌ای، براساس الزامات استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره ۹ به حساب دارایی منظور شود.
۳۰ . یک یا چند دارایی ثابت مشهود ممکن است در معاوضه با دارایی یا دارایی های غیرپولی، یا ترکیبی از دارایی های پولی و غیرپولی تحصیل شود. مطالب زیر به معاوضه یک دارایی غیرپولی با دارایی غیرپولی دیگر اشاره دارد، اما در مورد سایر معاوضه‌ها نیز کاربرد دارد. بهای تمام شده چنین دارایی های ثابت مشهودی به ارزش منصفانه اندازه‌گیری می شود مگر اینکه معاوضه فاقد محتوای تجاری باشد یا ارزش منصفانه دارایی تحصیل شده و ارزش منصفانه دارایی واگذار شده به‌گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری نباشد. چنانچه دارایی تحصیل شده به ارزش منصفانه اندازه‌گیری نشود، بهای تمام شده آن براساس مبلغ دفتری دارایی واگذار شده اندازه‌گیری می شود.
۳۱ . واحد گزارشگر با توجه به میزان تغییرات مورد انتظار جریان های نقدی یا توان خدمت‌رسانی آتی در نتیجه معاوضه دارایی ها، محتوای تجاری معاوضه را ارزیابی می کند. درصورت تحقق شرایط زیر، معاوضه محتوای تجاری دارد:
الف. وضعیت (ریسک، زمان‌بندی و مبلغ) جریان های نقدی یا توان خدمت‌رسانی دارایی تحصیل شده با وضعیت جریان های نقدی یا توان خدمت‌رسانی دارایی واگذار شده متفاوت باشد؛
ب . ارزش اقتصادی بخشی از عملیات واحـد گزارشگر، در نتیجه این معاوضه تغییر یابد؛
پ . تفاوت بیان شده در بندهای (الف) یا (ب) نسبت به ارزش منصفانه دارایی های معاوضه شده بااهمیت باشد.
برای ارزیابی محتوای تجاری معاوضه، ارزش اقتصادی بخشی از عملیات واحد گزارشگر که متأثر از معاوضه است، باید منعکس‌کننده خالص جریان های نقدی باشد.
۳۲ . ارزش منصفانه دارایی ثابت مشهودی که در بازار، معاملات مشابهی برای آن وجود ندارد، در صورتی به‌گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری است که (الف) دامنه تغییرات برآوردهای منطقی ارزش منصفانه آن دارایی قابل توجه نباشد یا (ب) احتمالات مربوط به برآوردهای مختلف در این دامنه را بتوان به‌گونه‌ای منطقی ارزیابی و در برآورد ارزش منصفانه مورد استفاده قرار داد. چنانچه واحـد گزارشگر بتواند ارزش منصفانه دارایی تحصیل شده یا دارایی واگذار شده را به‌گونه‌ای اتکاپذیر تعیین کند، ارزش منصفانه دارایی واگذار شده، با در نظر گرفتن مبلغ وجه نقد یا معادل نقد انتقال یافته، برای اندازه‌گیری بهای تمام شده دارایی تحصیل شده به کار می رود، مگر اینکه ارزش منصفانه دارایی تحصیل شده معتبرتر باشد.
۳۳ . بهای تمام شده دارایی هایی که در چارچوب قراردادهای اجاره سرمایه‌ای تحصیل می شود، به‌موجب استاندارد حسابداری شماره ۲۱ با عنوان حسابداری اجاره‌ها تعیین می گردد.
اندازه‌گیری پس از شناخت
۳۴ . واحد گزارشگر باید یکی از دو روش ” بهای تمام شده“ یا ” تجدید ارزیابی“ را به عنوان رویه حسابداری خود انتخاب کند و آن را در مورد تمام اقلام یک طبقه دارایی ثابت مشهود به کار گیرد.
روش بهای تمام شده
۳۵ . دارایی ثابت مشهود پس از شناخت باید به مبلغ دفتری یعنی بهای تمام شده پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته، منعکس شود.
روش تجدید ارزیابی
۳۶ . پس از شناخت دارایی ثابت مشهود، چنانچه ارزش منصفانه به‌گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری باشد، باید آن را به مبلغ تجدید ارزیابی یعنی ارزش منصفانه در تاریخ تجدید ارزیابی پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته بعد از تجدید ارزیابی، ارائه کرد. تجدید ارزیابی باید در فواصل زمانی منظم انجام شود تا اطمینان حاصل گردد مبلغ دفتری دارایی تفاوت با اهمیتی با ارزش منصفانه آن در تاریخ گزارشگری ندارد. پس از انجام تجدید ارزیابی، استهلاک انباشته قبلی حذف و مبلغ تجدید ارزیابی، از هر نظر جایگزین ناخالص مبلغ دفتری قبلی آن دارایی خواهد شد.
۳۷ . ارزش منصفانه دارایی های ثابت مشهود معمولاً براساس ارزش بازار آنها تعیین می گردد. این ارزش براساس شواهد بازار و توسط ارزیابان با صلاحیت حرفه‌ای تعیین می شود. در مورد زمین و ساختمان ارزش بازار دارایی با توجه به کاربرد فعلی آن تعیین می شود به شرط اینکه دارایی در همان رشته فعالیت یا رشته فعالیت مشابه به طور مستمر مورد استفاده قرار گیرد.
۳۸ . چنانچه به دلیل ماهیت تخصصی برخی دارایی های ثابت مشهود و نیز این امر که اقلام مذکور عمدتاً به صورت بخشی از یک واحـد گزارشگر فعال و نه به صورت جداگانه، فروخته می شود، شواهدی درخصوص ارزش بازار آنها وجود نداشته باشد، آن اقلام به بهای جایگزینی مستهلک شده، ارزیابی می شود. برای مثال می توان به زمین و ساختمان های دارای استفاده خاص مثل پالایشگاه ها، نیروگاه ها، تأسیسات بندری و اراضی زیر سد اشاره کرد.
۳۹ . بهای جایگزینی مستهلک شده یک ساختمان متشکل از ارزش بازار زمین مربوط با توجه به استفاده فعلی آن و همچنین بهای جایگزینی مستهلک شده برآوردی بنای آن است. برای تعیین بهای جایگزینی مستهلک شده بنا باید بهای جایگزینی یک بنای جدیدالاحداث مشابه را از بابت عمر مفید ساختمان، شرایط و فرسودگی آن و سایر عوامل محیطی کاهش داد.
۴۰ . تناوب تجدید ارزیابی به تغییرات ارزش منصفانه دارایی های تجدید ارزیابی شده بستگی دارد. چنانچه ارزش منصفانه دارایی های تجدید ارزیابی شده، تفاوت با اهمیتی با مبلغ دفتری آن داشته باشد، تجدید ارزیابی بعدی ضرورت دارد.
۴۱ . هرگاه یک قلم از دارایی های ثابت مشهود تجدید ارزیابی شود، تجدید ارزیابی تمام اقلام طبقه‌ای که دارایی مزبور به آن تعلق دارد، الزامی است.
۴۲ . یک طبقه دارایی ثابت مشهود، گروهی از دارایی ها با ماهیت و کاربرد مشابه در عملیات واحـد گزارشگر است. نمونه‌هایی از طبقات دارایی های ثابت مشهود به‌شرح زیر است:
الف. زمین؛
ب . ساختمان؛
پ . ماشین‌آلات و تجهیزات؛
ت . کشتی؛
ث . هواپیما؛
ج . وسایل نقلیه؛
چ . اثاثـه و منصوبات؛
ح . تأسیسات؛
خ . جاده‌ها؛
د . شبکه‌های توزیع و انتقال برق؛
ذ . تجهیزات نظامی؛
ر . دکل های نفتی؛
ز . سدها.
۴۳ . تجدید ارزیابی هم زمان اقلام یک طبقه دارایی ثابت مشهود، به آن دلیل ضرورت دارد که از ارزیابی اختیاری دارایی ها و گزارش آنها در صورت های مالی که منجر به اختلاط بهای تمام شده تاریخی و ارزش های منصفانه در تاریخ های متفاوت می شود، اجتناب گردد. با این‌حال، یک طبقه از دارایی ها را به شرطی می توان به طور چرخشی تجدید ارزیابی کرد که تجدید ارزیابی آن طبقه از دارایی ها طی یک دوره کوتاه، کامل و به روز شود.
- تجدید ارزیابی دارایی های ثابت مشهود، باید توسط ارزیابان مستقل و دارای صلاحیت حرفه‌ای، انجام شود.
۴۵ . از آنجا که مبالغ دفتری دارایی های ثابت مشهودی که به مبلغ تجدید ارزیابی در صورت وضعیت مالی نمایش می یابد، مبتنی بر معاملات واقعی واحـد گزارشگر نیست، اعتبار صورت های مالی به این امر بستگی دارد که ارزیاب مربوط تا چه حد در زمینه ارزیابی طبقه دارایی ثابت مشهود موردنظر دارای صلاحیت و تجربه است. بدین لحاظ این استاندارد مقرر می‌دارد که ارزیابی دارایی ها توسط ارزیابان مستقل و دارای صلاحیت حرفه‌ای انجام شود. با این حال و با توجه به اینکه معتبر بودن نتایج ارزیابی مدنظر است، چنانچه واحـد گزارشگر ارزیابان با صلاحیتی در استخدام خود داشته باشد، استفاده از این ارزیابان به شرط آنکه نتایج کار آنها مورد تأیید ارزیابان مستقل قرار گیرد بلامانع خواهد بود.
مازاد تجدید ارزیابی
۴۶ . افزایش مبلغ دفتری یک دارایی ثابت مشهود درنتیجه تجدید ارزیابی آن مستقیماً تحت عنوان مازاد تجدید ارزیابی ثبت و در صورت وضعیت مالی به عنوان بخشی از ارزش خالص طبقه‌بندی می شود. هرگاه افزایش مزبور عکس یک کاهش قبلی ناشی از تجدید ارزیابی باشد که به‌عنوان هزینه شناسایی گردیده است، دراین‌صورت، این افزایش تا میزان هزینه قبلی شناسایی شده در رابطه با همان دارایی باید به‌عنوان درآمد دوره شناسایی شود.
۴۷ . کاهش مبلغ دفتری یک دارایی ثابت مشهود درنتیجه تجدید ارزیابی آن به‌عنوان هزینه شناسایی می شود. هرگاه کاهش مزبور عکس یک افزایش قبلی ناشی از تجدید ارزیابی باشد که به حساب مازاد تجدید ارزیابی منظور شده است، دراین‌صورت، این کاهش باید تا میزان مازاد تجدید ارزیابی مربوط به همان دارایی به بدهکار حساب مازاد تجدید ارزیابی منظور گردد و باقی مانده به‌عنوان هزینه شناسایی شود.
۴۸ . مازاد تجدید ارزیابی منعکس شده در بخش ارزش خالص، باید در زمان برکناری دائمی یا واگذاری دارایی مربوط یا متناسب با استفاده از آن توسط واحد گزارشگر، به مازاد (کسری) انباشته منتقل شود.
۴۹ . مازاد تجدید ارزیابی در صورت وضعیت مالی به عنوان بخشی از ارزش خالص منعکس می گردد. در مواردی که مازاد تجدید ارزیابی متناسب با استفاده از دارایی توسط واحد گزارشگر به حساب مازاد (کسری) انباشته منتقل می شود، مبلغ مازاد قابل انتقال معادل تفاوت بین استهلاک مبتنی بر مبلغ تجدید ارزیابی دارایی و استهلاک مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی آن است.
استهلاک
۵۰ . چنانچه بهای تمام شده هر جزء یک دارایی ثابت مشهود در مقایسه با کل بهای تمام شده آن دارایی با اهمیت و عمر مفید یا الگوی کسب منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آن متفاوت از سایر اجزای با اهمیت باشد، آن جزء باید به طور جداگانه مستهلک شود.
۵۱ . در مواردی که واحد گزارشگر برخی از اجزای یک دارایی ثابت مشهود را به طور جداگانه مستهلک می کند، باقی مانده آن دارایی را نیز به طور جداگانه مستهلک می نماید. باقی مانده دارایی شامل اجزایی است که به طور جداگانه بااهمیت نیست. برای مثال آسفالت، کانال ها، پیاده‌روها، پل‌ها و تاسیسات روشنایی مورد استفاده در یک سیستم جاده را می‌توان به طور جداگانه مستهلک و مابقی آن را نیز به طور جداگانه مستهلک کرد.
۵۲ . مبلغ استهلاک هر دوره باید در صورت تغییرات در وضعیت مالی منعکس شود مگر اینکه در مبلغ دفتری دارایی دیگری منظور گردد.
۵۳ . استهلاک دوره معمولاً در صورت تغییرات در وضعیت مالی منعکس می شود. بااین‌حال در برخی شرایط، منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی دارایی صرف تولید سایر دارایی های واحد گزارشگر می گردد. در این حالت، استهلاک، بخشی از بهای تمام شده دارایی دیگر را تشکیل می دهد و در مبلغ دفتری آن منظور می شود. برای مثال، استهلاک ماشین‌آلات و تجهیزات به کار گرفته شده در احداث یک سد در بهای تمام شده آن منظور می گردد. به‌گونه‌ای مشابه، استهلاک دارایی های ثابت مشهود مورد استفاده در فعالیت های توسعه ممکن است طبق استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره ۷ با عنوان دارایی های نامشهود منظور شود.
مبلغ استهلاک‌پذیر و دوره استهلاک
۵۴ . مبلغ استهلاک‌پذیر یک دارایی باید برمبنایی سیستماتیک طی عمر مفید آن تخصیص یابد.
۵۵ . ارزش باقی مانده و عمر مفید یک دارایی باید حداقل در پایان هر دوره مالی بازنگری شود. چنانچه تفاوت قابل ملاحظه‌ای بین پیش‌بینی های فعلی و برآوردهای قبلی وجود داشته باشد، این تغییرات باید به عنوان تغییر در برآورد حسابداری محسوب و طبق استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره ۱۰ با عنوان رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات شناسایی شود.
۵۶ . استهلاک دارایی تا زمانی شناسایی می شود که ارزش باقی مانده از مبلغ دفتری کم تر باشد، حتی اگر ارزش منصفانه دارایی بیش از مبلغ دفتری آن باشد. تعمیر و نگهداری دارایی ضرورت استهلاک آن را نفی نمی کند.
۵۷ . مبلغ استهلاک‌پذیر دارایی، پس از کسر ارزش باقی مانده آن تعیین می شود. در عمل، ارزش باقی مانده دارایی اغلب ناچیز است و لذا در محاسبه مبلغ استهلاک‌پذیر با اهمیت نیست.
۵۸ . استهلاک دارایی از زمان آماده شدن آن برای استفاده، یعنی زمانی که دارایی در مکان و شرایط لازم برای بهره‌برداری است، شروع می شود و تا تاریخ برکناری آن ادامه می‌یابد. بنابراین در زمانی که دارایی بلااستفاده یا غیرفعال گردد و یا برای واگذاری نگهداری شود، استهلاک آن متوقف نمی شود مگر اینکه کاملاً مستهلک شده باشد. با این حال، براساس روش های استهلاک مبتنی بر کارکرد، در صورتی که تولیدی وجود نداشته باشد، هزینه استهلاک می تواند صفر باشد.
۵۹ . منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی یک دارایی عمدتاً از طریق استفاده از آن دارایی به مصرف می رسد. با این‌حال، سایر عوامل مانند نابابی فنی، فرسودگی و خرابی دارایی در زمانی که دارایی بلااستفاده می ماند، اغلب منجر به کاهش منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی مورد انتظار از دارایی می گردد. درنتیجه کلیه عوامل زیر در تعیین عمر مفید دارایی مدنظر قرار می گیرد:
الف. استفاده مورد انتظار واحـد گزارشگر از دارایی (میزان استفاده باتوجه به ظرفیت یا میزان تولید فیزیکی مورد انتظار آن تعیین می گردد)؛
ب . فرسودگی و خرابی مورد انتظار که به عوامل عملیاتی از قبیل تعداد نوبت های کاری که طی آن دارایی مورد استفاده قرار می گیرد، برنامه تعمیرات و نگهداری دارایی و مراقبت و نگهداری از دارایی در زمانی که بلااستفاده است، بستگی دارد؛
پ . نابابی فنی ناشی از تغییرات یا بهبود تولید یا تغییر در تقاضای بازار برای محصولات و خدمات تولید شده به‌وسیله آن دارایی؛
ت . محدودیت های قانونی یا محدودیت های مشابه در مورد استفاده از دارایی از قبیل وجود تاریخ انقضا در اجاره سرمایه‌ای. - عمر مفید یک دارایی برحسب استفاده مورد انتظار واحـد گزارشگر از دارایی تعریف می شود. خط‌مشی مدیریت دارایی در واحـد گزارشگر ممکن است متضمن واگذاری دارایی پس از مدتی معین یا پس از مصرف بخش مشخصی از منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی آن باشد. بنابراین عمر مفید یک دارایی ممکن است کوتاه تر از عمر اقتصادی آن باشد. برآورد عمر مفید دارایی موضوعی قضاوتی است که عمدتاً مبتنی بر تجربه واحـد گزارشگر در مورد دارایی های مشابه می باشد.
۶۱ . زمین و ساختمان، دارایی های مجزا هستند و حتی اگر باهم تحصیل شوند، جداگانه به‌حساب گرفته می شوند. زمین به استثنای مواردی نظیر معادن و محل های دفن زباله معمولاً عمر نامحدود دارد و لذا مستهلک نمی‌شود. ساختمان عمر محدود دارد و بنابراین دارایی استهلاک‌پذیر است. افزایش در ارزش زمینی که ساختمان در آن بنا شده است بر مبلغ استهلاک‌پذیر ساختمان اثر نمی گذارد.
۶۲ . مخارج برچیدن مستحدثات قبلی، پاکسازی و بازسازی زمین در طول دوره‌ای که منافع یا توان خدمت‌رسانی از آن مخارج عاید می‌شود، مستهلک می‌گردد. لیکن مخارج آماده‌سازی زمین که دارای عمر نامعین باشد به بهای تمام شده آن منظور می شود. در برخی موارد، زمین ممکن است دارای عمر محدود باشد. دراین موارد زمین باید به روشی که منعکس‌کننده منافع یا توان خدمت‌رسانی حاصل از آن است، مستهلک شود.
روش استهلاک
۶۳ . روش استهلاک مورد استفاده، باید منعکس‌کننده الگوی مصرف منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی مورد انتظار دارایی توسط واحـد گزارشگر باشد.
۶۴ . روش استهلاک مورد استفاده برای دارایی باید حداقل در پایان هر دوره مالی بازنگری شود. در صورت تغییر قابل ملاحظه در الگوی مصرف منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی دارایی مربوط، جهت انعکاس الگوی جدید، روش استهلاک باید تغییر یابد. چنین تغییری باید به عنوان تغییر در برآورد حسابداری محسوب و طبق استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره ۱۰ شناسایی شود.
۶۵ . جهت تخصیص سیستماتیک مبلغ استهلاک‌پذیر یک دارایی طی عمر مفید آن می توان روش های متفاوتی را به‌کار گرفت. این روش ها شامل خط‌مستقیم، نزولی و تعداد تولید یا کارکرد است. در روش خط مستقیم، مبلغ استهلاک دارایی طی عمر مفید آن، ثابت است. در روش نزولی، مبلغ استهلاک طی عمر مفید آن سال به سال کاهش می یابد. در روش تعداد تولید یا کارکرد، استهلاک برمبنای تولید یا کارکرد مورد انتظار دارایی محاسبه می شود. روش استهلاک مورد استفاده برای هر دارایی براساس الگوی مصرف منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی آن دارایی انتخاب می شود و به‌طور یکنواخت از دوره‌ای به دوره دیگر اعمال می گردد مگر آنکه در الگوی مصرف منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی دارایی تغییری به‌وجود آید.
کاهش ارزش
۶۶ . مبلغ دفتری یک قلم دارایی ثابت مشهود باید به طور ادواری بررسی شود. هرگاه کاهشی در ارزش یک دارایی مشاهده شود و بازیافت بخشی از مبلغ دفتری آن غیرممکن به نظر رسد، مبلغ کاهش باید به عنوان هزینه دوره شناسایی و مبلغ دفتری دارایی از طریق ایجاد یک حساب کاهنده، به مبلغ بازیافتنی برآوردی کاهش داده شود، مگر آنکه کاهش مزبور عکس یک افزایش قبلی ناشی از تجدید ارزیابی باشد، در این صورت این کاهش باید به حساب مازاد تجدید ارزیابی منظور و در بخش ارزش خالص منعکس شود.
۶۷ . بهای تمام شده یا مبلغ تجدید ارزیابی یک دارایی معمولاً به طور سیستماتیک طی عمر مفید آن بازیافت می‌شود اما در شرایطی ممکن است میزان منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی از یک قلم دارایی ثابت مشهود کاهش یابد، به گونه‌ای که مبلغ بازیافتنی دارایی از مبلغ دفتری آن کم تر شود. شرایطی که به تنهایی یا در مجموع، در صورت تداوم طی چند سال متوالی می‌تواند منجر به لزوم بررسی امکان کاهش در ارزش دارایی گردد به شرح زیر است:
الف. خسارت فیزیکی؛
ب . بلااستفاده ماندن دارایی؛
پ . کاهش خالص ارزش فروش دارایی به مبلغی کم تر از مبلغ دفتری آن؛
ت . نابابی فنی؛
ث . تغییرات قانونی یا محیطی مؤثر بر قابلیت بازیافت مبلغ دفتری دارایی؛
ج . تغییرات ساختاری در شرایط اقتصادی.
۶۸ . کاهش در ارزش یک دارایی به این معنا است که انتظار نمی‌رود کاهش مزبور در آینده قابل پیش‌بینی به دلیل افزایش مجدد ارزش دارایی برگشت شود.
۶۹ . برای احتساب زیان کاهش ارزش، مبلغ بازیافتنی هر قلم دارایی به طور جداگانه تعیین می‌گردد.
۷۰ . برای تعیین مبلغ بازیافتنی یک دارایی ثابت مشهود، خالص ارزش فروش آن با ارزش اقتصادی دارایی مقایسه و رقم بزرگ تر به عنوان مبلغ بازیافتنی انتخاب می‌شود.
۷۱ . تعیین مبلغ قابل بازیافت حاصل از کاربرد یک قلم دارایی برمبنای ارزش فعلی خالص جریان های نقدی یا خالص ارزش خدمات آتی به سبب ابهامات موجود در مورد زمان و میزان جریان های ورودی و خروجی نقدی خدمات آتی و عدم دسترسی به نرخ تنزیل مناسب، دربرگیرنده مشکلات عملی فراوانی است. برای مثال، گاه انتساب جریان های نقدی یا ارائه خدمات به دارایی های منفرد عملی نیست. همچنین، قابلیت جایگزینی دارایی ها و با یکدیگر و کسب جریان های نقدی یا ارائه خدمات مشترک و نیز ابهام در مورد شرایط اقتصادی آتی حاکم بر محیط فعالیت واحـد گزارشگر از مواردی است که تعیین مبلغ قابل بازیافت حاصل از کاربرد دارایی های ثابت مشهود را با اشکال مواجه می‌سازد.
۷۲ . افزایش بعدی در مبلغ بازیافتنی یک دارایی ثابت مشهود که براساس مندرجات بند ۶۶ به کمتر از بهای تمام شده شناسایی شده است، به شرط آنکه شرایط و رویدادهایی که منجر به کاهش یا حذف مبلغ دفتری آن دارایی شده، برطرف گردد و شواهد متقاعدکننده‌ای حاکی از ادامه شرایط و رویدادهای جدید در آینده قابل پیش‌بینی وجود داشته باشد، باید از طریق برگشت کاهش قبلی شناسایی شود. مبلغ برگشت شده باید به میزان استهلاکی که با فرض عدم وقوع کاهش یا حذف، به عنوان استهلاک شناسایی می‌شد، کاهش داده شود.
۷۳ . افزایش بعدی مبلغ بازیافتنی یک دارایی که براساس تجدید ارزیابی در حساب ها انعکاس یافته است، باید طبق بند ۴۶ به حساب گرفته شود.
جبران خسارت
۷۴ . جبران خسارت وارده به دارایی های ثابت مشهود توسط اشخاص ثالث باید در صورت تغییرات در وضعیت مالی دوره‌ای منعکس گردد که قابل دریافت باشد.
برکناری دائمی و واگذاری
۷۵ . یک قلم دارایی ثابت مشهود در زمان واگذاری یا هنگامی که منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی ناشی از به کارگیری یا واگذاری آن انتظار نمی رود، باید از صورت وضعیت مالی حذف شود.
۷۶ . سود یا زیان ناشی از برکناری یا واگذاری دارایی ثابت مشهود باید در زمان حذف، در صورت تغییرات در وضعیت مالی منظور شود، مگر در رابطه با فروش و اجاره مجدد که رعایت استاندارد حسابداری اجاره‌ها الزامی می باشد.
۷۷ . واگذاری دارایی ثابت مشهود به روش های گوناگون (نظیر انتقال، فروش، اجاره سرمایه‌ای یا اهدا) صورت می‌گیرد. جهت تعیین تاریخ واگذاری دارایی، واحـد گزارشگر از معیارهای شناسایی درآمد حاصل از فروش کالا طبق استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره ۴ با عنوان درآمد حاصل از عملیات مبادله‌ای استفاده می کند. برای فروش و اجاره مجدد دارایی های ثابت مشهود استاندارد حسابداری اجاره‌ها به کار گرفته می شود.
۷۸ . هرگاه براساس اصل شناخت مندرج در بند ۹، واحـد گزارشگر بهای اجزای جایگزین شده یک دارایی ثابت مشهود را به مبلغ دفتری آن قلم منظور کند، صرف نظر از اینکه اجزا به صورت جداگانه مستهلک شده باشند یا در زمان واگذاری، مبلغ دفتری اجزای جایگزین شده را از حساب ها حذف می کند. چنانچه تعیین مبلغ دفتری اجزای جایگزین شده برای واحـد گزارشگر عملی نباشد، بهای جایگزینی می تواند به عنوان شاخصی از بهای تمام شده اجزای جایگزین شده در زمان تحصیل یا ساخت آن به کار گرفته شود.
۷۹ . سود یا زیان ناشی از حذف یک دارایی ثابت مشهود باید معادل تفاوت بین خالص عواید ناشی از واگذاری دارایی و مبلغ دفتری آن تعیین شود.
۸۰ . مابه‌ازای دریافتی یا دریافتنی بابت واگذاری دارایی ثابت مشهود، در ابتدا به ارزش منصفانه شناسایی می شود. چنانچه دریافت بابت آن قلم به دوره‌های آتی موکول شود، مابه‌ازای دریافتنی معادل قیمت نقدی آن شناسایی می شود. تفاوت بین مبلغ اسمی مابه‌ازای دریافتنی و معادل قیمت نقدی دارایی که منعکس‌کننده بازده مؤثر مبلغ دریافتنی است، متناسب با گذشت زمان و با توجه به مانده اصل طلب و نرخ بازده مؤثر به‌عنوان درآمد سود تضمین شده طبق استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره ۴ شناسایی می شود.
افشا
۸۱ . موارد زیر باید برای هرطبقه از دارایی های ثابت مشهود در صورت های مالی افشا شود:
الف. مبانی اندازه‌گیری مورد استفاده جهت تعیین ناخالص مبلغ دفتری؛
ب . روش های استهلاک مورد استفاده؛
پ . عمر مفید یا نرخ های استهلاک مورد استفاده؛
ت . ناخالص مبلغ دفتری ، کاهش ارزش انباشته و استهلاک انباشته در ابتدا و انتهای دوره؛
ث . صورت تطبیق مبلغ دفتری در ابتدا و انتهای دوره به گونه‌ای که موارد زیر را نشان دهد:
- اضافات؛
- واگذاری ها؛
- تحصیل دارایی از طریق ترکیب واحدهای گزارشگر؛
- افزایش یا کاهش ناشی از تجدید ارزیابی یا کاهش ارزش مؤثر بر بخش ارزش خالص؛
- زیان های کاهش ارزش شناسایی شده در صورت تغییرات در وضعیت مالی؛
- برگشت زیان های کاهش ارزش شناسایی شده در صورت تغییرات در وضعیت مالی؛
- استهلاک دوره؛
- سایر تغییرات.
۸۲ . در صورت های مالی همچنین باید موارد زیر افشا گردد:
الف. وجود مبلغ و میزان محدودیت در رابطه با مالکیت دارایی ها و نیز دارایی هایی که وثیقه بدهی هاست، (از قبیل دارایی های امانی، موقوفات و …)؛
ب . مخارج منظور شده به حساب دارایی های در جریان ساخت طی دوره؛
پ . مبلغ تعهدات قراردادی مربوط به تحصیل دارایی های ثابت مشهود؛
ت . مبلغ جبران شده توسط اشخاص ثالث بابت خسارت های وارده به دارایی های ثابت مشهود که در مازاد (کسری) دوره منظور گردیده اما به طور جداگانه در متن صورت تغییرات در وضعیت مالی افشا نشده است؛
ث . مانده دارایی های در جریان ساخت، در راه، نگهداری شده در انبار و نیز پیش‌پرداخت های سرمایه‌ای در ابتدا و انتهای دوره؛
ج . مبلغ دفتری دارایی های بلااستفاده (به تفکیک موقت و دائمی).
۸۳ . انتخاب روش استهلاک و برآورد عمر مفید دارایی ها موضوعی قضاوتی است. بنابراین، افشای روش های به کار گرفته شده و عمر مفید برآوردی یا نرخ های استهلاک، اطلاعاتی را در اختیار استفاده‌کنندگان صورت های مالی قرار می دهد تا آنها بتوانند رویه‌های اتخاذ شده توسط مدیریت را بررسی و با سایر واحدهای گزارشگر مقایسه نمایند. به همین دلیل، افشای استهلاک دوره اعم از اینکه در مازاد (کسری) دوره یا بهای تمام شده سایر دارایی ها شناسایی شود و نیز استهلاک انباشته در پایان دوره ضروری است.
۸۴ . یک واحـد گزارشگر، ماهیت و اثر تغییرات بااهمیت در برآوردهای حسابداری بر دوره جاری و دوره‌های آتی را طبق استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره ۱۰ افشا می کند. چنین افشایی ممکن است از تغییر در برآوردهایی ناشی شود که به موارد زیر مربوط است:
الف. ارزش باقی مانده؛
ب . مخارج برآوردی پیاده‌سازی، برچیدن یا بازسازی دارایی ثابت مشهود؛
پ . عمر مفید؛
ت . روش استهلاک.
۸۵ . چنانچه دارایی ثابت مشهود به مبلغ تجدید ارزیابی انعکاس یابد، موارد زیر باید افشا شود:
الف. تاریخ مؤثر تجدید ارزیابی،
ب . استفاده از ارزیاب مستقل یا ارزیاب داخلی واحد گزارشگر؛
پ . روش ها و مفروضات با اهمیت به کار رفته در برآورد ارزش منصفانه؛
ت . میزان استفاده از قیمت ها در بازار فعال یا معاملات حقیقی اخیر، یا انجام برآورد یا به کارگیری سایر روش های ارزش‌گذاری برای تعیین ارزش منصفانه؛
ث . مازاد تجدید ارزیابی شامل تغییرات طی دوره؛
ج . دوره تناوب تجدید ارزیابی به تفکیک هرطبقه از دارایی ها.
۸۶ . استفاده‌کنندگان صورت های مالی ممکن است اطلاعات زیر را در رابطه با نیازهایشان مربوط تلقی کنند. بنابراین افشای این مبالغ توسط واحـد گزارشگر توصیه می شود:
الف. ناخالص مبلغ دفتری دارایی های کاملاً مستهلک شده که هنوز مورد استفاده است؛
ب . مبلغ دفتری دارایی های ثابت مشهودی که از استفاده فعال کنار گذاشته شده‌اند و به قصد واگذاری نگهداری می‌شوند؛
پ . درصورت استفاده از روش بهای تمام شده، ارزش منصفانه دارایی های ثابت مشهودی که به‌طور قابل ملاحظه‌ای با مبلغ دفتری آن متفاوت باشد.
تاریخ اجرا
۸۷ . الزامات این استاندارد در مورد کلیه صورت های مالی که دوره مالی آنها از تاریخ اول فروردین ۱۳۹۴ و بعد از آن شروع می شود، لازم‌الاجراست.
اطلاعات این نوشته
شما میتوانید در صورت تمایل این پست را در شبکه های اجتماعی خود بازنشر دهید .
