دامنه کاربرد
۱ . کاربرد این استاندارد در حسابداری موارد زیر الزامی است، مشروط بر اینکه به فعالیت کشاورزی مربوط باشد :
الف . دارایی های زیستی،
ب . تولید کشاورزی در زمان برداشت.
۲ . این استاندارد در موارد زیر کاربرد ندارد :
الف . زمین مربوط به فعالیت کشاورزی (به استاندارد حسابداری شماره ۱۱ با عنوان دارایی های ثابت مشهود مراجعه شود)،
ب . دارایی های نامشهود مربوط به فعالیت کشاورزی (به استاندارد حسابداری شماره ۱۷ با عنوان دارایی های نامشهود مراجعه شود).
۳ . این استاندارد در مورد تولید کشاورزی، یعنی محصول برداشت شده از دارایی های زیستی واحد تجاری، تنها در زمان برداشت، کاربرد دارد. بعد از زمان برداشت، تولید کشاورزی تابع الزامات استاندارد حسابداری شماره ۸ با عنوان حسابداری موجودی مواد و کالا یا سایر استانداردهای حسابداری مربوط خواهد بود. بنابراین، این استاندارد به فراوری محصولات کشاورزی بعد از زمان برداشت مربوط نمی شود؛ برای مثال، فرایند فراوری انگور تا سرکه توسط باغ دار پرورش‌دهنده انگور مشمول این استاندارد نیست. هرچند چنین فرایندی می تواند به‌طور منطقی و طبیعی فعالیت کشاورزی محسوب شود و با دگردیسی زیستی تا حدی مشابه باشد، اما این نوع فراوری در این استاندارد در تعریف فعالیت کشاورزی قرار نمی گیرد.
تعاریف
تعاریف مرتبط با کشاورزی
۵ . اصطلاحات ذیل در این استاندارد با معانی مشخص شده زیر به کار رفته است :
• فعالیت کشاورزی : عبارت است از مدیریت بر دگردیسی دارایی های زیستی برای فروش، تبدیل به تولید کشاورزی یا افزایش دارایی های زیستی.
• دگردیسی : شامل فرایندهای رشد، تحلیل، تولید و تولید مثل است که به تغییرات کیفی یا کمّی دارایی زیستی می انجامد.
• دارایی زیستی : عبارت است از حیوان یا گیاه زنده.
• تولید کشاورزی : عبارت است از محصول برداشت شده از دارایی های زیستی واحد تجاری.
• گروهی از دارایی های زیستی : عبارت است از مجموعه حیوانات یا گیاهان زنده مشابه.
• برداشت : عبارت است از جداسازی تولید کشاورزی از دارایی زیستی یا پایان دادن به فرایند زندگی دارایی زیستی.
• دارایی زیستی مولد : عبارت است از یک دارایی که به‌قصد تولید مثل، اصلاح نژاد و یا تولید کشاورزی ، با حفظ حیات دارایی زیستی ، نگهداری می شود و قابلیت برداشت در بیش از یک سال را دارد.
• دارایی زیستی غیر مولد : به طبقه‌ای از دارایی های زیستی گفته می شود که واجد شرایط تعیین شده برای دارایی های زیستی مولد نیست.
۶ . فعالیت کشاورزی شامل انواع گوناگونی مانند پرورش احشام، درختکاری، کاشت گیاهان یک ساله یا چند ساله، زراعت، کاشت درختان میوه و نهالستان، پرورش گل و پرورش آبزیان است. برخی ویژگی های مشترک این فعالیت ها به شرح زیر می باشد :
الف . قابلیت تغییر . حیوانات و گیاهان زنده به‌صورت بالقوه توانایی دگردیسی زیستی دارند،
ب . مدیریت تغییر . مجموعه فعالیت هایی که از طریق بهینه‌سازی و ایجاد شرایط لازم (از قبیل سطوح تغذیه، رطوبت، درجه حرارت، کود و نور) فرایند دگردیسی را تسهیل می کند. چنین مدیریتی فعالیت کشاورزی را از سایر فعالیت ها متمایز می سازد. برای مثال، بهره‌برداری از منابعی که مدیریت نمی شود (از قبیل ماهیگیری در دریاها و رودخانه‌ها و قطع درختان جنگلی بدون انجام وظایف احیاء) فعالیت کشاورزی نیست،
ج . اندازه‌گیری تغییر . تغییرات کیفی (برای مثال، اصلاح‌نژاد، درجه غلظت، رسیده بودن، پوشش چربی، میزان پروتئین و مقاومت بافتی) یا تغییرات کمی (برای مثال، تولید مثل، وزن، ابعاد حجمی، طول یا قطر الیاف و تعداد جوانه) ناشی از دگردیسی به عنوان شاخص های فعالیت معمول مدیریت، اندازه‌گیری و نظارت می شود.
۷ . دگردیسی به یکی از نتایج زیر منجر می شود :
الف . تغییرات در دارایی از طریق رشد (افزایش کمی و کیفی حیوان یا گیاه)، تحلیل (کاهش در کمیت یا افت کیفیت حیوان یا گیاه) یا تولید مثل (تکثیر حیوان یا گیاه زنده)
ب . تولید محصول کشاورزی از قبیل برگ چای، پشم و شیر.
۸ . دارایی های زیستی غیر مولد اقلامی هستند که به عنوان تولید کشاورزی برداشت می شوند یا به عنوان دارایی های زیستی به‌فروش می رسند. دام های گوشتی، دام های آماده فروش، ماهی پرورشی، غلات در جریان رشد از قبیل ذرت و گندم، و درختان پرورشی جهت تهیه الوار نمونه‌هایی از دارایی های زیستی غیر مولد می باشد. دارایی های زیستی مولد ازجمله شامل اقلامی مانند دام های شیری، تاکستان ها، درختان میوه و مرغ های تخم‌گذار است.
تعاریف عمومی
۹ . اصطلاحات ذیل در این استاندارد با معانی مشخص زیر به کار رفته است:
• بازار فعال : عبارت است از بازاری که کلیه شرایط زیر را دارد:
الف . اقلام مبادله شده در بازار متجانس هستند،
ب . معمولاً خریداران و فروشندگان مایل در هر زمان وجود دارند،
ج . قیمت ها برای عموم قابل دسترسی است.
• مبلغ دفتری : مبلغی است که دارایی به آن مبلغ در ترازنامه منعکس می شود.
• ارزش منصفانه : مبلغی است که خریداری مطلع و مایل و فروشنده‌ای مطلع و مایل می توانند در معامله‌ای حقیقی و در شرایط عادی ، یک دارایی را در ازای مبلغ مزبور با یکدیگر مبادله یا یک بدهی را تسویه کنند.
۱۰ . در این استاندارد، اقلام متجانس به مجموعه‌ای از اقلام نظیر لبنیات، غلات، دانه‌های روغنی، میوه و تره‌بار، گل، دام، طیور، ماهی ها و آبزیان و … اطلاق می شود که به واسطه خصوصیات همانند، قابل گروه‌بندی است.
۱۱ . ارزش منصفانه یک دارایی مبتنی بر مکان و شرایط فعلی آن است. برای مثال، ارزش منصفانه یک گله در مزرعه معادل با قیمت همان گله در بازار مربوط پس از کسر مخارج حمل و سایر مخارج رساندن گله به آن بازار است.
شناخت و اندازه‌گیری
۱۲ . واحد تجاری باید دارایی زیستی یا تولید کشاورزی را فقط زمانی شناسایی کند که :
الف . کنترل دارایی را در نتیجه رویدادهای گذشته به دست آورده باشد ،
ب . جریان منافع اقتصادی آتی مرتبط به دارایی به درون واحد تجاری محتمل باشد،
ج . ارزش منصفانه یا بهای تمام شده دارایی به‌گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری باشد.
۱۳ . دارایی زیستی مولد باید برمبنای بهای تمام شده پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته یا مبلغ تجدید ارزیابی ، به عنوان نحوه عمل مجاز جایگزین ، منطبق با الزامات استاندارد حسابداری شماره ۱۱ با عنوان ” دارایی های ثابت مشهود“ شناسایی و گزارش شود.
۱۴ . به استثنای دارایی زیستی غیر مولد خریداری شده که تنها در زمان شناخت اولیه به بهای تمام شده شناسایی می شود ، دارایی های زیستی غیر مولد باید در شناخت اولیه و در تاریخ ترازنامه به ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش اندازه‌گیری شود به جز در مورد توضیح داده شده در بند ۲۶ که نمی توان ارزش منصفانه را به گونه‌ای اتکا پذیر اندازه‌گیری کرد.
۱۵ . تولید کشاورزی باید در زمان برداشت به ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش اندازه‌گیری شود. ارزش تعیین شده مزبور هنگام به‌کارگیری استاندارد حسابداری شماره ۸ با عنوان ” حسابداری موجودی مواد و کالا “ یا استاندارد حسابداری دیگری ، بهای تمام شده آن محصول محسوب می شود.
۱۶ . مخارج زمان فروش شامل حق‌الزحمه پرداختی به واسطه‌ها، مالیات و عوارض مربوط می باشد.
۱۷ . تعیین ارزش منصفانه برای دارایی زیستی غیر مولد یا تولید کشاورزی می تواند از طریق گروه‌بنـدی بر اساس خاصه‌های بارز آنها، برای مثال، بر حسب سن یا نژاد، تسهیل گردد. واحد تجاری، آن دسته از خاصه‌هایی را انتخاب می کند که در بازار به عنوان مبانی قیمت‌گذاری دارایی استفاده می شود.
۱۸ . واحدهای تجاری غالباً قراردادهایی منعقد می کنند که به موجب آنها دارایی های زیستی غیر مولد یا تولید کشاورزی خود را درآینده بفروشند. قیمت های قرارداد برای تعیین ارزش منصفانه الزاماً مربوط نیست، زیرا ارزش منصفانه منعکس‌کننده ارزش در بازار جاری است که در آن خریدار و فروشنده مطلع و مایل معامله می کنند. در نتیجه، ارزش منصفانه دارایی زیستی غیر مولد یا تولید کشاورزی الزاماً به علت وجود قرارداد تعدیل نمی شود. در برخی موارد، قرارداد فروش دارایی زیستی غیر مولد یا تولید کشاورزی ممکن است قراردادی زیانبار باشد. در این صورت زیان ناشی از قرارداد یعنی مازاد مخارج اجتناب‌ناپذیر ایفای تعهدات مربوط به قرارداد نسبت به منافع حاصل از آن، به عنوان ذخیره شناسایی می شود.
۱۹ . در صورتی که بازار فعالی برای دارایی زیستی غیر مولد یا تولید کشاورزی وجود داشته باشد، مظنّه بازار مبنای مناسبی برای تعیین ارزش منصفانه است. در صورت دسترسی واحد تجاری به بازارهای فعال متعدد، از مربوط ترین بازار استفاده می شود. برای مثال، اگر واحد تجاری به دو بازار فعال دسترسی داشته باشد، قیمت موجود در بازاری را انتخاب خواهد کرد که انتظار دارد از آن استفاده کند.
۲۰ . در صورتی که بازار فعالی وجود نداشته باشد، واحد تجاری از یک یا چند مورد زیر،
به شرط دسترسی، برای تعیین ارزش منصفانه استفاده می کند:
الف . قیمت های تضمینی اعلام شده توسط دولت،
ب . آخرین قیمت معامله در بازار، مشروط بر این که در فاصله زمانی بین تاریخ آن معامله و تاریخ ترازنامه تغییر قابل ملاحظه‌ای در شرایط اقتصادی رخ نداده باشد،
ج . قیمت های بازار دارایی های مشابه با در نظر گرفتن تعدیلاتی که تفاوت ها را منعکس می کند،
د . معیارهای خاص مانند ارزش میوه براساس جعبه و ارزش گله گوشتی بر حسب کیلوگرم گوشت.
۲۱ . در برخی موارد، منابع اطلاعاتی مندرج در بند ۲۰ ممکن است بیانگر نتایج متفاوت برای تعیین ارزش منصفانه دارایی زیستی غیر مولد یا تولید کشاورزی باشد. واحد تجاری، دلایل چنین تفاوت هایی را به منظور دستیابی به قابل‌اتکاترین براورد ارزش منصفانه، از میان دامنه‌ای از براوردهای منطقی نسبتاً نزدیک به هم، در نظر می گیرد.
۲۲ . بعضی اوقـات ممکن است بهـای تمـام شـده به ارزش منصفانـه نزدیک باشـد، به ویـژه در مواقعی که :
الف . از زمان تحمل بهای تمام شده اولیه، دگردیسی زیستی کمی صورت گرفته باشد،
ب . انتظار نرود دگردیسی زیستی تأثیر با اهمیتی بر قیمت داشته باشد.
درآمدها و هزینه‌های ناشی از اندازه‌گیری به‌ارزش منصفانه
۲۳ . درآمد ناشی از شناخت اولیه دارایی زیستی غیر مولد به ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش و نیز درآمد یا هزینه ناشی از تغییر در ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش دارایی زیستی غیرمولد ، باید در سود و زیان دوره وقوع منظور شود.
۲۴ . درآمد ممکن است در زمان شناخت اولیه یک دارایی زیستی غیر مولد ایجاد شود. باتوجه به اینکه دارایی های زیستی غیر مولد خریداری شده در زمان شناخت اولیه به بهای تمام شده شناسایی می شود، بنابراین درآمد ناشی از شناخت اولیه، مربوط به مواردی غیر از خرید می باشد که از جمله می توان به تولد یک گوساله گوشتی اشاره کرد.
۲۵ . در آمد یا هزینه ناشی از شناخت اولیه تولید کشاورزی به ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش، باید در سود یا زیان دوره وقوع منظور شود.
عدم امکان اندازه‌گیری ارزش منصفانه به‌گونه‌ای اتکا پذیر
۲۶ . این پیش فرض وجود دارد که ارزش منصفانه دارایی زیستی غیر مولد را می توان به گونه‌ای اتکا پذیر اندازه‌گیری کرد. به هر حال پیش فرض یاد شده تنها در شناخت اولیه دارایی زیستی غیر مولدی که قیمت یا ارزش بازار آن در دسترس نیست و سایر براوردهای ارزش منصفانه آن به وضوح غیرقابل اتکا است، می تواند مصداق نداشته باشد. در این موارد ، دارایی زیستی غیر مولد باید به بهای تمام شده پس از کسر هرگونه کاهش ارزش ، اندازه‌گیری شود. در هر زمان که بتوان ارزش منصفانه چنین دارایی را به گونه‌ای اتکا پذیر اندازه‌گیری کرد، واحد تجاری باید آن را به ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش اندازه‌گیری کند.
۲۷ . واحد تجاری که در یک مقطع دارایی زیستی غیر مولد را بر مبنای ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش اندازه‌گیری کرده باشد، تا زمان حذف یا واگذاری، اندازه‌گیری دارایی یاد شده را بر همین مبنا ادامه می دهد.
۲۸ . در تمامی موارد، واحد تجاری تولید کشاورزی را در زمان برداشت، به ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش اندازه‌گیری می کند. این استاندارد منعکس‌کننده این دیدگاه است که ارزش منصفانه تولید کشاورزی در زمان برداشت همواره می تواند به‌گونه‌ای اتکا پذیر اندازه‌گیری شود.
۲۹ . واحد تجاری در تعیین بهای تمام شده و کاهش ارزش تولید کشاورزی پس از برداشت، الزامات مندرج در استاندارد حسابداری شماره ۸ با عنوان حسابداری موجودی مواد و کالا را به کار می گیرد.
کمک های بلاعوض دولت
۳۰ . نحوه عمل حسابداری کمک های بلاعوض دولت مربوط به دارایی های زیستی، تابع الزامات استاندارد حسابداری شماره ۱۰ با عنوان حسابداری کمک های بلاعوض دولت است. در مواردی که دارایی زیستی توسط دولت به عنوان کمک بلاعوض دراختیار واحد تجاری قرار می گیرد، کمک بلاعوض دولت معادل ارزش منصفانه دارایی زیستی پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش در زمان شناخت اولیه است. نحوه عمل در مورد تغییرات ارزش منصفانه دارایی های زیستی غیر مولد پس از شناخت اولیه تابع رویه مندرج در بند ۲۳ این استاندارد است.
افشـا
۳۱ . واحد تجاری باید مبلغ دفتری دارایی های زیستی مولد و غیر مولد خود را به‌صورت جداگانه در ترازنامه ارائه کنـد.
۳۲ . واحد تجاری باید موارد زیر را که در دوره جاری ایجاد شده است در صورت سود و زیان افشا کند :
الف . جمع درآمدها یا هزینه‌های ناشی از شناخت اولیه تولید کشاورزی ،
ب . جمع درآمدها یا هزینه‌های ناشی از شناخت اولیه و تغییرات در ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش دارایی های زیستی غیرمولد ،
ج . سود یا زیان ناشی از فروش تولید کشاورزی و دارایی های زیستی غیرمولد با ارائه فروش و بهای تمام شده انتسابی آن .
۳۳ . واحد تجاری باید اطلاعات تشریحی یا کمی زیر را در صورت های مالی افشا کند :
الف. ماهیت فعالیت های مرتبط با هر گروه از دارایی های زیستی ،
ب . مقادیر هر گروه از دارایی های زیستی غیر مولد در پایان دوره مالی ،
ج . مبالغ دفتری و مقادیر دارایی های زیستی مولد به‌تفکیک در جریان رشد (مثلاً نابالغ) و در حال بهره‌برداری (مثلاً بالغ) .
۳۴ . واحد تجاری باید روش ها و مفروضات عمده به‌کار گرفته شده در تعیین ارزش منصفانه هر گروه از تولید کشاورزی در زمان برداشت و هر گروه از دارایی های زیستی غیر مولد را افشا کند.
۳۵ . واحد تجاری باید مقدار و ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش تولید کشاورزی برداشت شده طی دوره که در زمان برداشت تعیین گردیده است را افشا کند.
۳۶ . واحد تجاری باید موارد زیر را افشا کند :
الف . مبالغ دفتری دارایی های زیستی که در رابطه با مالکیت آنها محدودیت وجود دارد و یا در وثیقه بدهی ها قرار گرفته است ،
ب . تعهدات مربوط به توسعه یا تحصیل دارایی های زیستی مولد.
۳۷ . واحد تجاری باید صورت تطبیقی از تغییرات مبالغ دفتری دارایی های زیستی غیر مولد در ابتدا و انتهای دوره را ارائه کند. درج اطلاعات مقایسه‌ای ضروری نیست. این صورت تطبیق باید شامل موارد زیر باشد:
الف . درآمدها یا هزینه‌های ناشی از تغییرات در ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش،
ب . افزایش های ناشی از خرید،
ج . کاهش های ناشی از فروش و طبقه‌بندی دارایی های زیستی غیرمولد که طبق استاندارد حسابداری شماره ۳۱ با عنوان ”دارایی های غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده“، به طور مستقل یا در قالب یک مجموعه واحد، به عنوان نگهداری شده برای فروش طبقه‌بندی شده است ،
د . کاهش های ناشی از برداشت،
ﻫ . سایر تغییرات.
۳۸ . سایرالزامات افشای مربوط به دارایی های زیستی مولد براساس‌استاندارد حسابداری شماره ۱۱ با عنوان دارایی های ثابت مشهود خواهد بود.
۳۹ . فعالیت کشاورزی اغلب در معرض مخاطرات جوی، بیماری ها و سایر مخاطرات طبیعی است. اگر رویدادی واقع شود که به لحاظ اندازه، ماهیت یا وقوع ، آگاهی از آن برای تحلیل عملکرد واحد تجاری مفید باشد، ماهیت و مبلغ درآمد و هزینه مربوط طبق استاندارد حسابداری شماره ۶ با عنوان گزارش عملکرد مالی افشا می شود. وقوع بیماری ویروسی مهلک، سیل، خشکسالی یا سرمای شدید و هجوم حشرات نمونه‌های بارزی از این موضوع هستند.
۴۰ . در مواردی که اندازه گیری ارزش منصفانه دارایی های زیستی غیر مولد به‌گونه‌ای اتکا پذیر میسر نباشد (رجوع شود به بند ۲۶) واحد تجاری در پایان دوره مالی باید درخصوص این دارایی ها موارد زیر را افشا کند :
الف . شرحی از دارایی های زیستی غیر مولد ،
ب . تشریح دلایل عدم امکان اندازه‌گیری به ارزش منصفانه به‌گونه‌ای اتکا پذیر ،
ج . درصورت امکان، دامنه براوردهایی که به احتمال‌زیاد ارزش منصفانه در آن قرار می گیرد،
د . مبلغ دفتری ناخالص و کاهش ارزش انباشته در ابتدا و پایان دوره.
۴۱ . درصورتی که ارزش منصفانه دارایی های زیستی غیر مولد که قبلاً به بهای تمام شده پس از کسر کاهش ارزش انباشته اندازه‌گیری شده است طی دوره جاری به گونه‌ای اتکا پذیر قابل اندازه‌گیری باشد، واحد تجاری باید موارد زیر را درخصوص این دارایی ها افشا کند :
الف . شرحی از دارایی های زیستی غیر مولد ،
ب . تشریح این که چرا ارزش منصفانه به گونه‌ای اتکا پذیر قابل اندازه‌گیری شده است ،
ج . آثار تغییر مبنای اندازه‌گیری.
تاریخ اجرا
۴۲ . الـزامـات ایـن استـانـدارد حسابـداری در مورد کلیـه صـورت هـای مالی کـه دوره مالـی آن منتهی بــه ۳۰ اسفند ۱۳۸۳ یا پس از آن می باشد، لازم‌الاجراست.
مطابقت با استانداردهای بین‌المللی حسابداری
۴۳ . به استثنای موارد زیر، با اجرای الزامات این استاندارد، مفاد استاندارد بین‌المللی حسابداری شماره ۴۱ با عنوان کشاورزی نیز رعایت می شود :
الف . براساس استاندارد بین‌المللی حسابداری شماره ۴۱ باعنوان کشاورزی ، کلیه دارایی های زیستی باید به‌ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش اندازه‌گیری شود، مگر اینکه تعیین ارزش منصفانه به‌گونـه‌ای اتکاپذیر میسر نباشـد. اما براساس این استاندارد، باتوجه به شرایط محیطی کشور و نبود بازار فعال برای دارایی های زیستی مولد، این دارایی ها به بهای تمام شده طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۱ باعنوان دارایی های ثابت مشهود اندازه‌گیری می شود.
ب . طبق استاندارد بین‌المللی حسابداری شماره ۴۱ با عنوان کشاورزی، کمک بلاعوض دولتی مربوط به دارایی های زیستی مولد که به ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش شناسایی می شود درصورتی که آن کمک مشروط نباشد در زمان قابلیت وصول و در صورتی که مشروط باشد در زمان احراز شرایط مقرر به عنوان درآمد شناسایی می شود. اما براساس این استاندارد، تمام کمک های بلاعوض دولت در رابطه با دارایی های زیستی مولد طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۰ با عنوان کمک های بلاعوض دولت شناسایی می شود.
پیشینه
۱ . براساس مصوبه شماره ۵۷ مورخ ۷/۵/۱۳۸۰ کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، کارهای تحقیقاتی لازم برای تدوین استاندارد حسابداری فعالیت های کشاورزی توسط کارشناسان و گروه کارشناسی مدیریت تدوین استانداردها شروع شد. در فرایند تحقیقات، فعالیت های زیرصورت گرفته است:
الف . بررسی روش های حسابداری شرکت هایی که در زمینه کشاورزی فعالیت می کنند.
ب . مطالعه استانداردهای حسابداری تدوین شده توسط مراجع حرفه‌ای معتبر.
ج . بررسی تحقیقات انجام شده در زمینه حسابداری فعالیت های کشاورزی.
د . نظرخواهی از برخی شرکت ها که در زمینه کشاورزی فعالیت می کنند.
ﻫ . تشکیل جلسات متعدد گروه کارشناسی برای جمع بندی نتایج تحقیقات.
۲ . کمیتـه تدویـن استانداردهـای حسابداری براسـاس نتایج مطالعات انجام شده و همچنین استاندارد بین‌المللی حسابداری شماره ۴۱ با عنوان کشاورزی، تدوین استاندارد حسابداری شماره ۲۶ با عنوان فعالیت های کشاورزی را در دستور کار قرار داد و پس از حدود۳۰ جلسه
بحث و تبادل‌نظر، متن پیشنهادی استاندارد تصویب شد.
دلایل تدوین استاندارد حسابداری فعالیت های کشاورزی
۳ . کمیته تدوین استانداردهای حسابداری به‌دلایل زیر تدوین استاندارد حسابداری مربوط به فعالیت های کشاورزی را ضروری تشخیص داده است:
الف . استفاده از روش های حسابداری متفاوت توسط شرکت ها برای معاملات و رویدادهای مشابه،
ب . مستثنی شدن فعالیت های کشاورزی از دامنه کاربرد بعضی از استانداردهای حسابداری موجود (همانند استاندارد حسابداری شماره ۸ با عنوان حسابداری موجودی مواد و کالا و استاندارد حسابداری شماره ۳ با عنوان درآمد عملیاتی)،
ج . ماهیت خاص فعالیت های کشاورزی از جمله وجود دگردیسی زیستی،
د . هماهنگی بیشتر با استانداردهای بین‌المللی حسابداری باتوجه به تدوین استاندارد بین‌المللی حسابداری شماره ۴۱ با عنوان کشاورزی.
اندازه‌گیری دارایی های زیستی
۴ . برای اندازه‌گیری دارایی های زیستی مربوط به فعالیت های کشاورزی دو رویکرد اصلی ارزش منصفانه و بهای تمام شده وجود دارد که هرکدام از این رویکردها مبتنی بر استدلالات خاصی است.
۵ . کاربرد ارزش منصفانه برای اندازه‌گیری دارایی های زیستی مربوط به فعالیت های کشاورزی براساس استدلالات زیر است :
الف . تغییرات ارزش منصفانه، آثار تغییرات ناشی از دگردیسی زیستی دارایی های زیستی را بهتر منعکس می کند،
ب . الگوی زمانی وقوع مخارج در موارد زیادی با الگوی دگردیسی زیستی متفاوت است،
ج . برای بسیاری از دارایی های زیستی بازار فعال وجود دارد و درنتیجه ارزش بازار قابل اتکا برای آنها وجود دارد،
د . به‌دلیل مشکلات تخصیص هزینه‌ها در رویکرد بهای تمام شده، در برخی از مواقع ارزش منصفانه از بهای تمام شده قابل اتکاتر است،
ﻫ . اطلاعات مبتنی بر ارزش منصفانه مربوط تر از اطلاعات مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی است.
۶ . کاربرد بهای تمام شده برای اندازه‌گیری دارایی های زیستی مربوط به فعالیت های کشاورزی براساس استدلالات زیر است :
الف . در بیشتر موارد، بهای تمام شده تاریخی از ارزش منصفانه قابل‌اتکاتر است، زیرا بهای تمام شده حاصل معاملات واقعی و دارای شواهد کافی است،
ب . ارزش های منصفانه محصولات دارای نوسانات زیاد است و مبنای مناسبی برای اندازه‌گیری نیست،
ج . استفاده از ارزش های منصفانه در هر دوره مالی هزینه تهیه اطلاعات را افزایش می دهد،
د . رویکرد بهای تمام شده رایج‌تر از رویکرد ارزش های منصفانه است،
ﻫ . در موردبرخی دارایی های زیستی به‌ویژه دارایی های زیستی مولد بازار فعال وجود ندارد.
۷ . کمیته پس از انجام بررسی های لازم به این نتیجه رسید که برای مقاصد اندازه‌گیری، دارایی های زیستی را به دو گروه دارایی های زیستی مولد و غیرمولد طبقه‌بندی کند. در مورد دارایی های زیستی مولد بازار فعالی هم‌اکنون وجود ندارد بنابراین استفاده از ارزش منصفانه به‌دلیل نبود ارزش های بازار قابل اتکا به‌طور منظم مناسب نمی باشد. علاوه بر این شناسایی درآمدها و هزینه‌های تحقق نیافته دارایی های مولد در صورت سود و زیان یا صورت سود و زیان جامع مشکل‌آفرین است. به همین دلیل کمیته تشخیص داد که حسابداری دارایی های زیستی مولد بهتر است براساس استاندارد حسابداری شماره ۱۱ با عنوان دارایی های ثابت مشهود انجام شود. اما دارایی های زیستی غیرمولد باید براساس ارزش های منصفانه اندازه‌گیری شود مگر در موارد استثنایی که ممکن است اندازه‌گیری دارایی های زیستی غیر مولد براساس ارزش های منصفانه، قابل اتکا نباشد.
۸ . یکی از روش های تعیین ارزش منصفانه استفاده از جریان های نقدی تنزیل شده می باشد. کمیته به دلایل زیر این روش را نپذیرفته است :
الف . براورد جریان های نقدی و همچنین نرخ تنزیل در محیط اقتصادی کشور بسیار قضاوتی خواهد بود و در اکثر موارد منجر به ارزش های قابل اتکا نمی شود،
ب . به‌دلیل گسترش دامنه قضاوت، زمینه تحریف صورت های مالی تقویت می شود.
نحوه عمل مخارج زمان فروش
۹ . براساس این استاندارد دارایی های زیستی غیرمولد براساس ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش اندازه‌گیری می شود. مخارج زمان فروش شامل حق‌الزحمه پرداختی به واسطه‌ها، مالیات و عوارض مربوط می باشد. مخارج زمان فروش شامل هزینه حمل و سایر هزینه‌های لازم جهت انتقال دارایی به بازار نیست زیرا ارزش منصفانه در این استاندارد برابر ارزش بازار پس از کسر هزینه‌های حمل و سایر هزینه‌های لازم برای انتقال دارایی به بازار است.
۱۰ . مخارج زمان فروش به این دلیل کسر می شود که مبلغ دفتری دارایی باید نشان‌دهنده منافع اقتصادی مورد انتظار دارایی باشد. ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش نشان‌دهنده منافع اقتصادی است که انتظار می رود در تاریخ ترازنامه از دارایی به دست آید. کسر نکردن مخارج براوردی زمان فروش موجب انتقال زیان به دوره‌های آتی می شود.
اندازه‌گیری تولیدات کشاورزی
۱۱ . طبق این استاندارد، تولیدات کشاورزی در زمان برداشت باید به ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش اندازه‌گیری شود. پس از برداشت، این مبلغ به عنوان بهای تمام شده انتسابی تولیدات کشاورزی محسوب می شود و حسابداری آن براساس استاندارد حسابداری شماره ۸ با عنوان حسابداری موجودی مواد و کالا خواهد بود.
۱۲ . کمیته به دلیل وجود مشکلات تخصیص بهای تمام شده به تولیدات کشاورزی، هماهنگی مبنای اندازه‌گیری تولیدات کشاورزی برداشت شده از دارایی های زیستی غیرمولد با مبنای اندازه‌گیری این‌گونه دارایی ها، وجود ارزش های منصفانه قابل اتکا و استفاده بعضی از شرکت ها از روش ارزش منصفانه، به این نتیجه رسید که تولیدات کشاورزی در زمان برداشت باید براساس ارزش منصفانه پس از کسر مخارج براوردی زمان فروش اندازه‌گیری شود. پس از زمان برداشت، برای هماهنگی روش اندازه‌گیری تولیدات کشاورزی با سایر موجودی ها باید از روش بهای تمام شده طبق‌استاندارد حسابداری شماره ۸ باعنوان حسابداری موجودی مواد و کالا استفاده شود.
اطلاعات این نوشته
شما میتوانید در صورت تمایل این پست را در شبکه های اجتماعی خود بازنشر دهید .
